19 Μαΐ 2017

Ο πόλεμος των δύο «Καραϊσκάκηδων» σε Πειραιά και Αθήνα

του Στέφανου Μίλεση
Ένα άρθρο της εφημερίδας «Ανένδοτος» της 26ης Μαρτίου του 1966, την παραμονή ουσιαστικά των αποκαλυπτηρίων στον Πειραιά του ανδριάντα του ήρωα του 1821, του Γεωργίου Καραϊσκάκη, στην ομώνυμη πλατεία, φιλοξενεί συνέντευξη της γλύπτριας που το φιλοτέχνησε της Λουκίας Γεωργαντή Οικονομοπούλου.


Σε εκείνη τη συνέντευξη όμως η γλύπτρια Λουκία Γεωργαντή, αποκαλύπτει το μάλλον άγνωστο ιστορικό που έχει ο ανδριάντας του Καραϊσκάκη, που μέχρι σήμερα κοσμεί το λιμάνι του Πειραιά. Την ίδια εποχή που η Γεωργαντή φιλοτεχνούσε τον Καραϊσκάκη του Πειραιά, ένας άλλος γλύπτης οΜιχάλης Τόμπρος, φιλοτεχνούσε τον επίσης έφιππο ανδριάντα του Καραϊσκάκη προκειμένου να τοποθετηθεί στην Αθήνα.


Και οι δύο «Καραϊσκάκηδες» Πειραιώς και Αθηνών, φαίνεται να έχουν πολλές ομοιότητες καθώς αναπαριστούν τον ίδιο ήρωα, είναι έφιπποι, είναι ορειχάλκινοι και κατασκευάστηκαν περίπου την ίδια εποχή, το 1966, παρότι τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα των Αθηνών έγιναν το 1968. Εν τούτοις έχουν και διαφορές καθώς ο Καραϊσκάκης του Πειραιά έχει ύψος μαζί με το βάθρο του 6,5 μέτρα ενώ ο αντίστοιχος της Αθήνας 9 μέτρα.
Αριστερά ο ανδριάντας του Γεωργίου Καραϊσκάκη φιλοτεχνημένος από τη Λουκία Γεωργαντή στον Πειραιά και δεξιά ο αντίστοιχος ανδριάντας του Στρατάρχη φιλοτεχνημένος από τον Μ. Τόμπρο στην Αθήνα. 



Όμως η κυριότερη διαφορά τους βρίσκεται στο ότι ο μεν πειραϊκός ανδριάντας κατασκευάστηκε σε αποκλειστικά ελληνικά εργαστήρια, ενώ αυτός του Τόμπρου κατασκευάστηκε στο Παρίσι με παντογράφο, αφού προηγούμενα ο γλύπτης έδωσε με κλίμακα τη μορφή που ήθελε στο έργο του.


Δεν είμαι ειδικός στο να κρίνω ποιος από τους δύο ανδριάντες του Καραϊσκάκη (Πειραιώς και Αθηνών) θεωρείται πληρέστερος τεχνικά και αρτιότερα φιλοτεχνημένος. Μπορώ όμως να εκφράσω μόνο προσωπική προτίμηση για αυτόν του Πειραιά, καθώς θεωρώ ότι υπερτερεί, αφού πετυχαίνει την τέλεια εκφραστικότητα του αλόγου και μια χάρη στην κίνησή του μοναδική. Κι αυτό δεν επιτεύχθηκε τυχαίως, καθώς η Λουκία Γεωργαντή ξόδεψε πολύ από το χρόνο της, επισκεπτόμενη διάφορα ιπποστάσια ώστε να μπορέσει να αποτυπώσει την αγωνία του ζώου τη στιγμή της μάχης. Μύες που φουσκώνουν, αγωνία στη μορφή του περήφανου ζώου, άπλωμα ποδιών όχι αλόγιστα αλλά εμφανώς συγκρατημένα. Το περήφανο άτι είναι γεροδεμένο σμιλευμένο από τις μάχες και τον καλπασμό (στην φωτογραφία αριστερά είναι του Πειραιά και δεξιά της Αθήνας). Χρειάστηκε για αυτό επίσης να μελετήσει την ανατομία των αλόγων, ενώ όσον αφορά τη μορφή του Καραϊσκάκη τη δανείστηκε από μια μαρμάρινη προτομή που ο πατέρας της είχε φιλοτεχνήσει παλαιότερα.






Η ιστορία όμως με τους δύο ανδριάντες δεν τελειώνει εδώ. Όταν ο Δήμος Αθηναίων εξεδήλωσε την επιθυμία να φιλοτεχνηθεί ένας ανδριάντας του Καραϊσκάκη, η Λουκία Γεωργαντή έστειλε στον Δήμαρχο Αθηναίων μια επιστολή λέγοντάς του ότι προτίθεται χωρίς καμία αμοιβή να φιλοτεχνήσει το έργο, δανειζόμενη, όπως η ίδια είπε στη σχετική συνέντευξη, τη μορφή του Καραϊσκάκη από το παλαιότερο έργο του πατέρα της. Ωστόσο ο καιρός περνούσε, απάντηση από το Δήμο Αθηναίων δεν λάμβανε, μέχρι που ύστερα από τρεις μήνες διάβασε ξαφνικά στις εφημερίδες ότι ο Δήμος Αθηναίων διενεργούσε διαγωνισμό για τη κατασκευή του ανδριάντα του Καραϊσκάκη! Και βέβαια ο συγκεκριμένος διαγωνισμός της φάνηκε παράξενος, καθώς αυτό που ο Δήμος Αθηναίων θα μπορούσε να λάβει δωρεάν, προτιμούσε να το πληρώσει! Εξάλλου η Λουκία Γεωργαντή στην εποχή στην οποία αναφερόμαστε ήταν ήδη γνωστή και διακεκριμένη γλύπτρια. Η απάντηση που έλαβε ήταν η εξής: «Να λάβετε μέρος κι εσείς στο διαγωνισμό».


Φυσικά ο λόγος που η Λουκία Γεωργαντή δεν έλαβε μέρος στον διαγωνισμό, ήταν ότι ήθελε να προστατέψει τη μνήμη του πατέρα της, καθώς θα έθετε υπό εξέταση επιτροπής το έργο ενός αναγνωρισμένου γλύπτη όπως ήταν ο πατέρας της Νικόλαος Γεωργαντής. Όπως είπαμε ο δικός της Καραϊσκάκης θα δανειζόταν τη μορφή του από ένα παλαιότερο έργο του πατέρα της. Έτσι ο διαγωνισμός έγινε άνευ δικής της συμμετοχής και την εκτέλεση ανέλαβε ο επίσης καταξιωμένος γλύπτης Μιχάλης Τόμπρος. Ως αποτέλεσμα αυτής της παράξενης ιστορίας, ήταν ότι ο μεν Δήμος Αθηναίων πλήρωσε τουλάχιστον δύο εκατομμύρια δραχμές, ενώ θα μπορούσε να αποδεχθεί το έργο της Γεωργαντή που προσφερόταν δωρεάν.






Την εποχή που η Γεωργαντή λάμβανε ως απάντηση από τον Δήμαρχο Αθηναίων, να μετάσχει στο διαγωνισμό, εμφανίστηκε ο Δήμος Πειραιώς και της πρότεινε η τοποθέτηση να γίνει στη πόλη μας. Έτσι ο Πειραιάς κέρδισε ένα σπουδαίο έργο που κοσμεί σήμερα μια ιστορική πλατεία. Η Γεωργαντή μάλιστα έφτασε στο σημείο να προσφέρει εκτός του ίδιου του έργου και χρήματα από την τσέπη της προκειμένου να καλύψει κάποια έκτακτα έξοδα καθώς ο τότε υπουργός Στράτος δεν είχε επιτρέψει τη διενέργεια εράνου στον Πειραιά υπέρ της κατασκευής του μνημείου Καραϊσκάκη. Όλα αυτά τα εξιστόρησε όπως αναφέραμε η ίδια η Λουκία Γεωργαντή – Οικονομοπούλου στη σχετική της συνέντευξη.



Από τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Γ. Καραϊσκάκη στον Πειραιά (27 Μαρτίου 1966)


Τα αποκαλυπτήρια του Καραϊσκάκη του Πειραιά έγιναν στις 27 Μαρτίου του 1966 ενώ την ίδια περίοδο ο άλλος Καραϊσκάκης των Αθηνών βρισκόταν επίσης στον Πειραιά φιλοξενούμενος σε αποθήκες του Δήμου Πειραιώς καθώς φτάνοντας από το Παρίσι όπου κατασκευάστηκε δεν είχε αποφασιστεί το σημείο της τοποθέτησης. Ως πρώτο σημείο είχε προταθεί η Πλατεία Συντάγματος, με δεύτερο το χώρο έξω από το Παναθηναϊκό Στάδιο. Όπως βέβαια γνωρίζουμε μετά από αρκετή φιλοξενία στις πειραϊκές αποθήκες ο «περιπλανώμενος» Καραϊσκάκης των Αθηνών τοποθετήθηκε στο Ζάππειο. Αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι το γιατί η Γεωργαντή έτυχε αυτής «επιθετικής» θα λέγαμε συμπεριφοράς, που φάνηκε ακόμα και στα αποκαλυπτήρια. Σε αυτά του Πειραιά παρέστησαν ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Αθανασιάδης – Νόβας, οι απόγονοι του Καραϊσκάκη, πειραιώτες επίσημοι και φυσικά ο Δήμαρχος Πειραιώς Κυριακάκος. Τα αποκαλυπτήρια των Αθηνών όμως, τίμησαν με την παρουσία τους τόσο ο Πρωθυπουργός όσο και ο τότε Βασιλιάς Κωνσταντίνος. Τότε ήταν που ειπώθηκε το γεγονός ότι ο πόλεμος ανάμεσα στους δύο «Καραϊσκάκηδες» είχε αρχίσει…

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Recent Posts Widget

ΝΙΚΑΙΑ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ