Του Γιωργου Λιαλιου
Μπορεί να ακούγεται δύσκολο να το πιστέψεις, αλλά με 14.880 χιλιόμετρα ακτογραμμής η Ελλάδα έρχεται 10η στον κόσμο, μόλις δύο θέσεις κάτω από τις ΗΠΑ και τρεις κάτω από την Αυστραλία.
Με αυτή την έννοια, ο καθορισμός των ορίων του αιγιαλού και της παραλίας, προϋπόθεση για οποιαδήποτε δραστηριότητα δίπλα στη θάλασσα, είναι εξ ορισμού μια απαιτητική υπόθεση. Ωστόσο, από τον πρώτο νόμο του 1940 περί αιγιαλού και παραλίας έως σήμερα έχουν περάσει περισσότερα από 70 χρόνια, κατά τα οποία έχουν αποτυπωθεί τα όρια περίπου του 10% της ακτογραμμής μας. Η Κτηματολόγιο Α.Ε. πρόσφατα ολοκλήρωσε μια προκαταρκτική αποτύπωση των ορίων των αιγιαλών όλης της χώρας, που κατά τα φαινόμενα θα μπορούσε να «απογειώσει» τη διαδικασία χάραξης. Ομως, οι χάρτες παραμένουν στα συρτάρια του υπουργείου Οικονομικών...Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Από νομικής άποψης, η παράκτια ζώνη της χώρας μας χωρίζεται σε δύο ζώνες: στον αιγιαλό και την παραλία. «Ο αιγιαλός είναι κοινόχρηστη περιουσία του Δημοσίου και το όριό του φθάνει μέχρι τη μέγιστη ανάβαση του κύματος, είτε πρόκειται για μια αμμώδη ακτή, ή για βραχώδη», εξηγεί στην «Κ» ο διευθυντής Περιουσίας στα Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα (ΕΤΑ ΑΕ) κ. Μανώλης Βαρσαμής. «Η παραλία θεωρείται ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου και σκοπός της είναι η εξυπηρέτηση της απρόσκοπτης πρόσβασης στον αιγιαλό. Το όριό της ξεκινά από τη γραμμή του αιγιαλού και μπορεί να φθάσει έως 50 μέτρα βάθος».
Πώς γίνεται η χάραξη
Προϋπόθεση για οποιαδήποτε δραστηριότητα κοντά στη θάλασσα είναι να χαραχθεί το όριο του αιγιαλού. Αυτή η διαδικασία κινείται είτε «αυταπάγγελτα» από την Πολιτεία, ή από έναν ενδιαφερόμενο ιδιώτη. Πώς γίνεται η χάραξη; Πολύ συνοπτικά, η διαδικασία καθορίστηκε για πρώτη φορά το 1940 με τον αναγκαστικό νόμο 2344 και στη συνέχεια τροποποιήθηκε με τον 2971/2001 και εσχάτως, με τον ν.3978/ 2011. Αξιοσημείωτο (και κάτι που πέρασε «στα ψιλά») είναι ότι με τους δύο τελευταίους νόμους δόθηκε η δυνατότητα σε φορείς του δημοσίου, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης να νομιμοποιήσουν κάθε είδους αυθαίρετα στον αιγιαλό, δυνατότητα που έληξε στο τέλος του προηγούμενου έτους. Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλά κυκλαδονήσια έσπευσαν να νομιμοποιήσουν με τη διαδικασία αυτή παράνομα μεγάλα ή μικρά λιμενικά έργα: η Νάξος 45, η Σαντορίνη 14, η Πάρος 10, η Μήλος 6 κ.ο.κ.
Πού βρίσκεται λοιπόν το πρόβλημα; «Η διαδικασία είναι ακριβή για τον ιδιώτη και μακρά, κρατώντας έως και 2 με 3 χρόνια», λέει ο κ. Βαρσαμής. «Με τον τελευταίο νόμο βελτιώθηκαν κάπως τα πράγματα, αφού καταργήθηκε η υποχρέωση σύμφωνης γνώμης από το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού, διαδικασία που κρατούσε λόγω μεγάλου αριθμού υποθέσεων 6-7 μήνες. Αντ’αυτής μπήκε μια απλή υποχρέωση, να ελέγχεται ο προς χάραξη αιγιαλός από το ΓΕΕΘΑ, προκειμένου να αναστείλει τη διαδικασία για λόγους εθνικής άμυνας και ασφάλειας».
Πριν από λίγα χρόνια, η Κτηματολόγιο Α.Ε. (με χρηματοδότηση από το Γ’ ΚΠΣ) έκανε μια δουλειά, η οποία θα μπορούσε να διευκολύνει εξαιρετικά τη διαδικασία χάραξης αιγιαλού. Δημιούργησε έγχρωμους ορθοφωτοχάρτες πολύ υψηλής ευκρίνειας και ακρίβειας (απεικονίζονται αντικείμενα μεγέθους μέχρι και 20 εκατοστών), που απεικονίζουν όλη την ακτογραμμή, καθώς και την παρόχθια ζώνη των ποταμών και λιμνών της χώρας, συνολικά περί τα 16.000 χλμ.
Τα εμπόδια
«Με βάση αυτό το χαρτογραφικό υπόβαθρο προχωρήσαμε στη χάραξη μιας προκαταρκτικής γραμμής αιγιαλού», εξηγεί στην «Κ» ο διευθυντής Προγραμματισμού και Επενδυτικών Προγραμμάτων της Κτηματολόγιο Α.Ε., κ. Δημ. Ρόκος. «Θεωρητικά, το έργο αυτό θα έλυνε τα χέρια του κράτους, καθώς με μια νομοθετική ρύθμιση και με μια διαδικασία ανάρτησης και υποβολής αντιρρήσεων θα μπορούσε μέσα σε ελάχιστο χρόνο να οριστικοποιηθεί η χάραξη, απαλλάσσοντας τον ενδιαφερόμενο πολίτη από ένα κόστος 3-4.000 ευρώ. Με το έργο αυτό, επίσης, μπορεί κάποιος να αποκαλύψει όλες τις καταπατήσεις αιγιαλού». Το έργο έχει παραδοθεί εδώ και μια διετία χωρίς να έχει αξιοποιηθεί. Κόστισε 2,6 εκατ. ευρώ, από τα οποία το 50% ήταν κοινοτική χρηματοδότηση.
«Για να αξιοποιηθεί το υλικό αυτό με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, θα έπρεπε οι κατά τόπους κτηματικές υπηρεσίες να πάρουν τους χάρτες και να κάνουν επιτόπιο έλεγχο», λέει ο κ. Βαρσαμής. «Οι κτηματικές υπηρεσίες, όμως, αρνήθηκαν γιατί δεν έχουν προσωπικό, ένα πραγματικό πρόβλημα το οποίο η Πολιτεία οφείλει να λύσει. Κατά τη γνώμη μου θα μπορούσε απευθείας να οριστικοποιηθεί η χάραξη της Κτηματολόγιο Α.Ε. για τη βραχώδη ακτογραμμή και να γίνουν επιτόπιοι έλεγχοι μόνο για τις αμμουδιές και για τις περιοχές ειδικού περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος. Είναι κρίμα που η υπόθεση αυτή δεν προχωρά».
Aκριβής οριοθέτηση χερσαίων Natura και φυσικών οικοτόπων
Ενα ιδιαίτερα σημαντικό έργο από περιβαλλοντικής αλλά και αναπτυξιακής άποψης πρόκειται να προχωρήσει μέσα στις επόμενες ημέρες η Κτηματολόγιο Α.Ε. Πρόκειται για την οριοθέτηση, με μεγάλη ακρίβεια, όλων των χερσαίων περιοχών Natura της χώρας, αλλά και των φυσικών οικοτόπων που βρίσκονται μέσα στα όριά τους. Η ολοκλήρωση του έργου θα δώσει τέλος σε διαμάχες ετών με ιδιοκτήτες γης που βρίσκονται στα όρια προστατευόμενων περιοχών, ενώ ταυτόχρονα θα δώσει στην Πολιτεία την ευκαιρία να εφαρμόσει σχέδια διαχείρισης με βάση τις πραγματικές συνθήκες που επικρατούν.
Οι περιοχές του δικτύου Natura 2000 χωρίζονται σε δύο είδη, στις Ζώνες Ειδικής Προστασίας, δηλαδή περιοχές πολύτιμες για την επιβίωση και την αναπαραγωγή ειδών ορνιθοπανίδας και τους Τόπους Κοινοτικής Σημασίας, δηλαδή περιοχές σημαντικές για τη διατήρηση των ζωικών και φυτικών ειδών κοινοτικού ενδιαφέροντος. Η Ελλάδα έχει ορίσει 202 Ζώνες Ειδικής Προστασίας και 241 Τόπους Κοινοτικής Σημασίας.
Το πρόβλημα είναι ότι η πρώτη και μοναδική μέχρι σήμερα χαρτογράφηση τύπων οικοτόπων έγινε πριν από δέκα χρόνια (1999-2001), χρησιμοποιώντας πεπαλαιωμένα στοιχεία (λ.χ. χάρτες του υπουργείου Γεωργίας του 1976-78) και μάλιστα σε πολύ μεγάλη κλίμακα (έως και 1:100.000). Επιπλέον, βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας, η χώρα μας είχε την υποχρέωση να ενημερώνει τους χάρτες αυτούς κάθε 5 χρόνια, κάτι που φυσικά δεν έγινε. «Παίρνοντας τα όρια εκείνης της καταγραφής και “βάζοντάς” τα επάνω σε χάρτες υψηλής ακρίβειας, υπάρχει μεγάλη απόκλιση, με αποτέλεσμα σε προστατευόμενες περιοχές να περιλαμβάνονται ακόμα... και ολόκληρα χωριά» εξηγεί στην «Κ» ο διευθυντής Δασικών Χαρτών και Φυσικού Περιβάλλοντος, κ. Μίμης Βογιατζής. «Το πρόβλημα αυτό είναι γνωστό τα τελευταία χρόνια σε όλους όσοι ασχολούνται με την προστασία του περιβάλλοντος. Με την οριοθέτηση λοιπόν των χερσαίων Natura θα εξασφαλίσουμε την προστασία τους, ενώ με την αποτύπωση των φυσικών οικοτόπων που περιλαμβάνουν θα δούμε τυχόν μεταβολές, ώστε να τις διαχειριστούμε αποτελεσματικά». Για την ανάθεση του έργου, που έχει ενταχθεί στο ΕΣΠΑ με προϋπολογισμό 2,5 εκατ. ευρώ, πρόκειται να προκηρυχθεί διεθνής διαγωνισμός μέσα στις επόμενες ημέρες.
kathimerini.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου